တစ္ရာႏွင့္ တစ္ရက္

(၁)

    “သီလမရွိသူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ သီလရွိသူရဲ႕ တစ္ရက္သာအသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    ကာယကံ အမွားအယြင္းမ်ား ေရွာင္ၾကဥ္မႈ၊ ၀စီကံ အလြဲအေခ်ာ္မ်ား ေစာင့္ထိန္းမႈကုိ သီလလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ မျပဳသင့္တဲ့ ကုိယ္မႈလုပ္ရပ္ေတြ မျပဳ၊ မေျပာသင့္တဲ့ ႏႈတ္ထြက္စကားေတြ မေျပာဘဲ ကုိယ္နဲ႔ ႏႈတ္ကုိ ေစာင့္စည္း ထိန္းသိမ္းႏုိင္တဲ့သူဟာ သီလရွိတဲ့သူပါ။
    ကုိယ္အမွား၊ ႏႈတ္အမွား ျပဳထားတဲ့သူ(သီလမရွိတဲ့သူ)ရဲ႕ စိတ္အစဥ္ဟာ ေနာင္တတရားေတြနဲ႔ ပူေလာင္ကၽြမ္းၿမိဳက္ေနပါတယ္။ စိတ္ပူေလာင္ေနသူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ႀကံစည္ေတြးေခၚမႈ၊ ဆုံးျဖတ္လုပ္ကုိင္မႈေတြဟာ အမွားေတြခ်ည္း ျဖစ္ေနမွာပါ။ ဒါမွမဟုတ္ အမွားေတြ ေရာေႏွာေနမွာပါ။
    ဒါနဆုိတာ မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ရပ္တစ္ခုပါ။ ဒါေပမဲ့ သီလမရွိသူရဲ႕ ဒါနဟာ ၾကြက္ေခ်းေရာေနတဲ့ ဆြမ္းဆန္လုိျဖစ္ေနလုိ႔ အက်ဳိးေပးမစင္ၾကယ္ႏုိင္ပါဘူး။ သီလရွိသူရဲ႕ ဒါနကေတာ့ အေမႊးေသတၱာထဲက ေလွာင္ထားတဲ့ သေလးဆန္နဲ႔အလားတူလုိ႔ အက်ဳိးေပးလည္း စင္ၾကယ္၊ အက်ဳိးရလည္း ႀကီးက်ယ္ခမ္္းနားပါတယ္။
    သီလမရွိေတာ့ စိတ္မေအးခ်မ္း၊ စိတ္မေအးခ်မ္းေတာ့ စိတ္မတည္ၿငိမ္၊ စိတ္မတည္ၿငိမ္ေတာ့ အသိဥာဏ္မထြက္၊ သီလပ်က္ရင္ သမာဓိေရာ၊ ပညာေရာ ျဖစ္ခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။ သီလရွိရင္ေတာ့ စိတ္ေအးခ်မ္းတဲ့အတြက္ သမာဓိေရာ၊ ပညာေရာ ျပည့္ျပည့္၀၀ အားေကာင္းႏုိင္ပါတယ္။
    ဒါေၾကာင့္လည္း ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “သတိပ႒ာန္တရား ပြားမ်ားတဲ့သူဟာ သီလတည္းဟူေသာ ေျမႀကီးေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီး ပြားမ်ားရမယ္” လုိ႔ မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။  သီလေစာင့္ထိန္းရင္း ပြားမ်ားေနတဲ့ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာကသာ မဂ္လမ္း၊ ဖုိလ္လမ္း ေျဖာင့္ၿပီး နိဗၺာန္ကုိ ဆုိက္ေရာက္ေစႏုိင္မွာပါ။
    ေမတၱယ်ျမတ္စြာဘုရားကုိ ဖူးေျမာ္ခ်င္လုိ႔ ၀ိပႆနာ အားမထုတ္ေသးဘဲ ေနတဲ့ မဟာသံဃရကၡိတမေထရ္ ေသရာေညာင္ေစာင္း ေလ်ာင္းေနတဲ့အခ်ိန္ အလုပ္အေကၽြးရဟန္းငယ္က “အရွင္ဘုရား ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူေတာ့မယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေၾကာင့္ ၁၂-ယူဇနာ ပတ္၀န္းက်င္က လူေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာ ႀကိတ္ႀကိတ္တုိး စု႐ုံးေရာက္ရွိေနပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ပုထုဇဥ္ဘ၀နဲ႔ အရွင္ဘုရားစုေတမွန္းသိသြားရင္ သူတုိ႔ စိတ္ႏွလုံး မသာမယာ ျဖစ္သြားၾကပါလိမ့္မယ္ဘုရား” လုိ႔ ေလွ်ာက္ထားတဲ့အတြက္ လဲေလ်ာင္းေနရာမွ ထူမတ္ခုိင္းၿပီး ရဟန္းငယ္ကုိ အခန္းအျပင္ဘက္ ေခတၱထြက္ေနေစပါတယ္။
    ရဟန္းငယ္ အခန္းအျပင္ဘက္ေရာက္တယ္ဆုိရင္ဘဲ မေထရ္ျမတ္က လက္ေဖ်ာက္တီးၿပီး အခန္းထဲ ျပန္၀င္ခဲ့ဘုိ႔ အမွတ္သေကၤတ ေပးလုိက္ပါတယ္။ ရဟန္းကိစၥၿပီးသြားၿပီ၊ ရဟႏၲာျဖစ္သြားၿပီဆုိတဲ့ သေဘာေပါ့။
    “အရွင္ဘုရား၊ အခုလုိ ေသေကာင္ေပါင္းလဲ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရဟႏၲာျဖစ္ေအာင္ ျမန္ျမန္ႀကီးက်င့္ႏုိင္တာ ထူးဆန္းလွပါတယ္ဘုရား”
    “တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ မထူးဆန္းပါဘူး ငါ့ရွင္၊ ထူးဆန္းတာက ....... တပည့္ေတာ္ဟာ ရဟန္းျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ဘယ္အမႈမ်ဳိးကုိမွ သတိဥာဏ္မပါဘဲ မွားမွားယြင္းယြင္း ခၽြတ္ခၽြတ္ေခ်ာ္ေခ်ာ္ မျပဳခဲ့ဖူးတာပါပဲ။ ရဟန္းျဖစ္ကတည္းက တပည့္ေတာ္ရဲ႕ သီလဟာ ထက္၀န္းက်င္ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းခဲ့ပါတယ္ ငါ့ရွင္”
    ကုိယ့္ရဲ႕ အၾကြင္းမဲ့ျဖဴစင္တဲ့ သီလကုိ ဆင္ျခင္ရင္း ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ပီတိပါေမာဇၨ - ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈကုိ အေျခခံၿပီး ၀ိပႆနာ႐ႈပြားလုိက္တာ စကၠန္႔ပုိင္းအတြင္းမွာပဲ အာသေ၀ါကုန္ခမ္း ရဟႏၲာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
    သီလနဲ႔ တစ္ရက္ အသက္ရွင္ရရင္ေတာင္ ျမတ္တယ္ဆုိမွေတာ့ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး သီလနဲ႔ အသက္ရွင္ရရင္ ဘယ္ေလာက္မ်ား ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လုိက္မလဲ .......။

(၂)
    “သမာဓိမရွိသူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ သမာဓိရွိသူရဲ႕ တစ္ရက္တာအသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    ကုိယ္လုပ္ေနတဲ့အလုပ္၊ ကုိယ္ယူေနတဲ့ အာ႐ုံအေပၚမွာ စိတ္တည့္တည့္မတ္မတ္ ထားႏုိင္မႈကုိ သမာဓိလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ စိတ္မပ်ံလြင့္တဲ့သူ၊ စိတ္တည္ၿငိမ္တဲ့သူ၊ ကုိယ္ေလာေလာဆယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ထဲမွာ စိတ္အာ႐ုံ အျပည့္အ၀ စူးစုိက္ႏွစ္ျမွဳပ္ထားႏုိင္တဲ့သူဟာ သမာဓိရွိတဲ့သူပါ။
    ဘယ္အလုပ္ပဲလုပ္လုပ္၊ သမာဓိရွိမွ လွပေသသပ္ပါတယ္။ သမာဓိမရွိရင္ ဖ႐ုိဖရဲနဲ႔ ျပန္႔ႀကဲၿပီး ဘယ္အလုပ္မွ လွပေသသပ္မႈ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ေအာက္ထစ္ဆုံးျပယုဂ္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ဖိနပ္ကုိ စီစီရီရီ ညီေနေအာင္ ခၽြတ္တာဟာ သမာဓိရွိလုိ႔ပါ။ ဖိနပ္ႏွစ္ဖက္ကုိ စီစီရီရီ ညီေနေအာင္ မခၽြတ္ဘဲ ဟုိတစ္ဖက္ ဒီတစ္ဖက္ ခၽြတ္တာ၊ ကြာက်ဲေနေအာင္ ခၽြတ္တာဟာ သမာဓိမရွိလုိ႔ေပါ့။
    သမာဓိမရွိရင္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ထဲကေန စြမ္းရည္သတၱိ၊ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာ အျပည့္အ၀ မရပါဘူး။ အခ်ိန္လည္းပုိကုန္၊ လူလည္း ပုိပင္ပန္းပါတယ္။ သမာဓိရွိရင္ေတာ့ အခ်ိန္မကုန္၊ လူမပန္းဘဲ အလုပ္ရဲ႕စြမ္းရည္နဲ႔ ေကာင္းက်ဳိးကုိ အျပည့္အ၀ ခံစားခြင့္ရပါတယ္။
    သမာဓိဆုိတာ ေက်ာက္ဖ်ာနဲ႔ တူပါတယ္။ ဥာဏ္ဆုိတာ ဓားနဲ႔တူပါတယ္။ သမာဓိေက်ာက္ဖ်ာေပၚ တင္ေသြးမွ ဥာဏ္ဓားက ထက္တာပါ၊ ဥာဏ္ထက္မွလည္း သိသင့္သိထုိက္တာေတြ သိၿပီး လြတ္သင့္လြတ္ထုိက္တဲ့ ဒုကၡေတြကေန လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
    ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံဖုိ႔ ေလးလအလုိမွာ ပုထုဇဥ္ရဟန္း အေတာ္မ်ားမ်ား ငုိၾကယုိၾက ပူေဆြးၾက၊ စုေ၀းၾက တုိင္ပင္ၾကနဲ႔ အခ်ိန္ၿဖဳန္းေနေပမယ့္ ဓမၼာရာမ မေထရ္ကေတာ့ ငုိယုိပူေဆြးျခင္း၊ စုေ၀းတုိင္ပင္ျခင္း လုံး၀မျပဳလုပ္ဘဲ ကုိယ့္တရားကုိယ္ အခ်ိန္ျပည့္ အားထုတ္ေနပါတယ္။ “ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ ပရိနိဗၺာန္အမီ ငါရဟႏၲာျဖစ္ေစရမယ္”ဆုိတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ပါ။
    ဒါကုိ မေက်နပ္တဲ့ ရဟန္းေတာ္ေတြက ျမတ္စြာဘုရား သြားေလွ်ာက္လုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ငါဘုရားကုိ တကယ္ခ်စ္ရင္ ဓမၼာရာမလုိ တကယ္က်င့္ရမယ္”လုိ႔ မိန္႔ၾကားၿပီး ဂါထာတစ္ပုဒ္နဲ႔ တရားေဟာေတာ္မူပါတယ္။ တရားဂါထာအဆုံးမွာ ဓမၼရာမမေထရ္ ရဟႏၲာျဖစ္သြားပါတယ္။
    သမာဓိရွိတဲ့သူဟာ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါကုိ တြက္ခ်က္ၿပီး “ေလာေလာဆယ္ကုိယ္အလုပ္သင့္ဆုံးအလုပ္ဟာ ဘာလဲ” ဆုိတာကုိ တိတိက်က် ဆုံးျဖတ္ႏုိင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အပုိအလုပ္ေတြနဲ႔ လုံး၀ အခ်ိန္ျဖဳန္းေလ့မရွိသလုိ လုပ္သင့္တဲ့အလုပ္တုိင္းကုိလည္း တစ္ၿပိဳင္တည္း စုၿပဳံလုပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ ဦးစားေပးအလုပ္နဲ႔ ဆုိင္းငံ့အလုပ္ကုိ ခဲြျခားနားလည္တဲ့အတြက္ အလုပ္ရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႔ အလုပ္ရဲ႕ စံခ်ိန္ကုိ ထူးထူးျခားျခား အရာထင္ေအာင္ ျမွင့္တင္ႏုိင္ပါတယ္။
    သမာဓိနဲ႔ တစ္ရက္ အသက္ရွင္ရရင္ေတာင္ ျမတ္တယ္ ဆုိမွေတာ့ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး သမာဓိနဲ႔ အသက္ရွင္ရရင္ ဘယ္ေလာက္မ်ားႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လုိက္မလဲ .......။

(၃)
    “ပညာမရွိသူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ ပညာရွိသူရဲ႕ တစ္ရက္တာ အသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    အမွားအမွန္၊ အေကာင္းအဆုိးကုိ အေၾကာင္းအက်ဳိးနဲ႔ စနစ္တက် သိျမင္ႏုိင္စြမ္းကုိ ပညာလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ေတြးသင့္၊ မေတြးသင့္၊ ေျပာသင့္၊ မေျပာသင့္၊ လုပ္သင့္၊ မလုပ္သင့္ကုိ ခဲြျခားနားလည္ၿပီး နားလည္တဲ့အတုိင္းလည္း အမွန္နဲ႔ အေကာင္းေတြခ်ည္း ေတြး၊ ေျပာ လုပ္တဲ့သူဟာ ပညာရွိတဲ့သူပါ။
    မွတ္သားပညာ၊ စဥ္းစားပညာနဲ႔ ႐ႈပြားပညာလုိ႔ ပညာသုံးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ အရာရာကုိ မ်က္စိဖြင့္၊ နားစြင္ၿပီး ေလ့လာမွတ္သား နာၾကား ဖတ္႐ႈရာက ရလာတဲ့ ဗဟုသုတ အသိကုိ “မွတ္သားပညာ”လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဗဟုသုတအသိနဲ႔ လက္ေတြ႕ခံစားခ်က္ကုိ အေျခခံၿပီး ဆင္ျခင္သုံးသပ္ စဥ္းစားေတြးေတာရာက ရလာတဲ့ကုိယ္ပုိင္အသိကုိ “စဥ္းစားပညာ”လုိ႔ေခၚပါတယ္။ သတိပ႒ာန္နည္းလမ္းအတုိင္း  ပစၥဳပၸန္က်က်၊ ပရမတ္ဆုိက္ဆုိက္ ႐ႈမွတ္ပြားမ်ား အားထုတ္ရာက ရလာတဲ့ ၀ိပႆနာအသိ၊ မဂ္ဖုိလ္အသိကုိ “႐ႈပြားပညာ” လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
    မွတ္သားပညာေရာ၊ စဥ္းစားပညာေရာ၊ ႐ႈပြားပညာေရာ၊ ပညာသုံးမ်ဳိးလုံးရွိမွ ထိပ္တန္းပညာရွိ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ထိပ္တန္းအဆင့္အထိ မစြမ္းႏုိင္ရင္လည္း သာမာန္ပညာရွိ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မွတ္သားပညာနဲ႔ စဥ္းစားပညာကေတာ့ ရွိကုိ ရွိရပါမယ္။ မွတ္သားပညာသာရွိၿပီး စဥ္းစားပညာ မရွိတဲ့သူကုိ ပညာရွိလုိ႔ မခၚပါဘူး။ ပညာတတ္လုိ႔ပဲ ေခၚပါတယ္။
    ေလာကမွာ ပညာရွိတဲ့သူေတြသာ မိမိအက်ဳိးကုိေရာ၊ သူတစ္ပါးအက်ဳိးကုိေရာ သယ္ပုိးေဆာက္႐ြက္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ားအက်ဳိး သယ္ပုိးတဲ့ေနရာမွာ ပညာဟာ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ခ်က္ပါ။ ေမတၱာက႐ုဏာသာ ရွိၿပီး ပညာမရွိရင္ အမ်ားအက်ဳိးကုိ ဘယ္လုိနည္းနဲ႔မွ သယ္ပုိးလုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။
    ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ တစ္ေလာကလုံးမွာ ပညာဥာဏ္အႀကီးမားဆုံးပုဂၢိဳလ္ျဖစ္လုိ႔ တစ္ေလာကလုံးအက်ဳိးစီးပြားကုိ ဘယ္လူ၊ ဘယ္နတ္ ဘယ္တန္ခုိးရွင္မွ မတုပႏုိင္၊ မႏႈိင္းယွဥ္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အဆုံးစြန္အထိ သယ္ပုိး႐ြက္ေဆာင္ေတာ္မူႏုိင္ခဲ့တာပါ။
    ပညာနဲ႔ တစ္ရက္ အသက္ရွင္ရတာေတာင္ ျမတ္တယ္ဆုိမွေတာ့ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး ပညာနဲ႔ အသက္ရွင္ရရင္ ဘယ္ေလာကမ်ား ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လုိက္မလဲ ..........။

(၄)
    “၀ီရိယနည္းသူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ ၀ီရိယၿမဲသူရဲ႕ တစ္ရက္တာ အသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    ကုိယ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကုိ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္မွ ေနာက္မဆုတ္ဘဲ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ျပဳလုပ္တတ္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကုိ ၀ီရိယလုိ႔ေခၚပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ခ်င္စိတ္ကုိ ေလ်ာ့ပါးပ်က္စီးေစတတ္တဲ့ ဆန္႔က်င္ဖက္ အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ ကုိယ့္အလုပ္အပ်က္ခံတဲ့သူ၊ ပ်င္းပ်င္းရိရိ တြန္႔တြန္႔ဆုတ္ဆုတ္ ျဖစ္ေနတဲ့သူဟာ ၀ီရိယနည္းတဲ့သူပါ။ ဘယ္လုိအေႏွာက္အယွက္ အဟန္႔အတားမ်ဳိးကုိမွ ဂ႐ုမထားဘဲ ကုိယ့္အလုပ္ကုိယ္ စုိက္လုိကမတ္တတ္ လုပ္ေနတဲ့သူ၊ ႏုိးႏုိးၾကားၾကား ထထၾကြၾကြ အၿမဲရွိတဲ့သူဟာ ၀ီရိယၿမဲတဲ့သူပါ။
    ပင္ကုိယ္အစြမ္းအစ ဘယ္ေလာက္ရွိရွိ၊ ၀ီရိယမရွိရင္ အရည္အေသြးေကာင္းေတြ၊ ရလဒ္ေကာင္းေတြ လုံး၀ေပၚထြက္မလာႏုိင္တဲ့အျပင္ နဂုိရွိၿပီးသား အစြမ္းအစေတာင္ အၫႊန္႔တုံးသြားႏုိင္ပါတယ္။ ၀ီရိယမပါရင္ အစြမ္းအစဟာ အစြမ္းအဆုံးအထိ မရာက္ဘဲ အစြမ္းအစ၊ သို႔မဟုတ္ အစြမ္းအလယ္မွာပဲ ရပ္တန္႔ၿပီးဆုံးသြားပါလိမ့္မယ္။
    တရားဘာ၀နာနယ္ပယ္မွာေတာ့ သြားရင္းျဖစ္တဲ့ ကိေလသာကုိ သြားေနဆဲမွာပဲ ပယ္ႏုိင္တဲ့သူ၊ ရပ္ရင္း၊ ထုိင္ရင္း၊ ေလ်ာင္းရင္း ျဖစ္တဲ့ ကိေလသာကုိ ရပ္ေနဆဲ၊ ထုိင္ေနဆဲ၊ ေလ်ာင္းေနဆဲမွာပဲ ပယ္ႏုိင္တဲ့သူကုိ ၀ီရိယရွိသူလုိ႔ေခၚပါတယ္။ အခ်ိန္မေ႐ြး၊ ေနရာမေ႐ြး ပြားမ်ားေနမွ၊ ကုိယ္အမူအရာမေ႐ြး၊ စိတ္အေျခအေနမေ႐ြး ႐ႈမွတ္ေနမွ တရားအားထုတ္သူအစစ္၊ တရား၀ီရိယရွိသူအစစ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။
    ဘိကၡဳနီမ ၀တ္ခ်င္ေပမယ့္ ခင္ပြန္သည္က ခြင့္မျပဳလုိ႔ ၀တ္ခြင့္မရရွာတဲ့ ေ၀သာလီသူ မၿငိမ္းခုိင္(ေထရိကာ)ဟာ အိမ္မႈကိစၥ၊ လူမႈကိစၥေတြကုိ သတိပ႒ာန္၀ိပႆနာအလုပ္နဲ႔ တဲြၿပီး အၿမဲလုပ္ေလ့ရွိတဲ့အတြက္ တစ္ေန႔ဟင္း႐ြက္ေၾကာ္ရင္း လန္းရာ ႏြမ္းသြားတဲ့ ဟင္း႐ြက္ေတြကုိသက္ေသထားၿပီး ခႏၶာဉာဏ္စုိက္ ႐ႈပြားလုိက္တာ ဟင္း႐ြက္ေၾကာ္အုိး မီးဖုိေပၚက မခ်ေသးခင္မွာပဲ အနာဂါမ္ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။
    ၀ီရိယနဲ႔ တစ္ရက္ အသက္ရွင္ရတာေတာင္ ျမတ္တယ္ဆုိမွေတာ့ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး ၀ီရိယနဲ႔အသက္ရွင္ရရင္ ဘယ္ေလာက္မ်ားႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လုိက္မလဲ ........။

(၅)
    “ျဖစ္ပ်က္မျမင္သူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ ျဖစ္ပ်က္ျမင္သူရဲ႕ တစ္ရက္တာ အသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    သက္ရွိ၊ သက္မဲ့ေတြ သစ္ရာက ေဟာင္းသြားတာ၊ ေကာင္းရာက ဆုိးသြားတာ၊ တုိးရာက ရပ္သြားတာ၊ မတ္ရာက လဲသြားတာ၊ ၿမဲရာက တိမ္းသြားတာ၊ စိမ္းရာက ႏြမ္းသြားတာ၊ လန္းရာ ၫႈိးသြားတာ၊ ၿဖိဳးရာက က်သြားတာ၊ လွရာက ပုပ္သြားတာ၊ ဟုတ္ရာက ခြင္သြားတာ၊ ရွင္ရာက ေသသြားတာေတြ အားလုံးဟာ ျဖစ္ပ်က္ေတြခ်ည္းပါပဲ။
    သစ္႐ြက္ေၾကြတာလည္း ျဖစ္ပ်က္၊ လူေသတာလည္း ျဖစ္ပ်က္ပါ။ ပန္းကန္ကဲြတာလည္း ျဖစ္ပ်က္၊ ခ်စ္သူလဲြတာလည္း ျဖစ္ပ်က္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီျဖစ္ပ်က္ေတြက သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္ေတြပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ၀ိပႆနာျဖစ္ပ်က္ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္က ပညတ္ကုိ အာ႐ုံျပဳပါတယ္။ ၀ိပႆနာျဖစ္ပ်က္ ပရမတ္ကုိ အာ႐ုံျပဳပါတယ္။
    ဒါေပမဲ့ သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္ကလည္း စိတ္ေအးခ်မ္းမႈ၊ စိတ္ဓာတ္ခုိင္မာမႈကုိ ေက်းဇူးျပဳတဲ့အတြက္ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္တတ္၊ ဆင္ျခင္တတ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဘ၀လြတ္ေျမာက္မႈအထိ ဦးတည္ရင္ေတာ့ သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္ ျမင္႐ုံေလာက္နဲ႔ ေက်နပ္မေနဘဲ ၀ိပႆနာျဖစ္ပ်က္ပါ ျမင္ေအာင္ သတိပ႒ာန္နည္းလမ္းအတုိင္း ႐ႈမွတ္ပြားမ်ားသြားရပါမယ္။
    သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္ကုိ ၀ိပႆနာျဖစ္ပ်က္ဘက္ ဉာဏ္လွည့္လုိက္ရင္လည္း ျဖစ္ပ်က္ကင္းရာ နိဗၺာန္အထိ ဆုိက္ေရာက္သြားႏုိင္တာပါပဲ။
    ပဋာစာရီေထရီမ တစ္ေန႔ ေျခေထာက္ေရေဆးရင္း ပထမေလာင္းတဲ့ေရ နည္းနည္းပဲစီးၿပီး ရပ္သြားတာ၊ ဒုတိယေလာင္းတဲ့ေရ ပထမထက္ ပုိစီးၿပီး ရပ္သြားတာ၊ တတိယေလာင္းတဲ့ေရ ဒုတိယထက္ ပုိစီးၿပီး ရပ္သြားတာကုိ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ အ႐ြယ္သုံးပါးလုံး ေသဆုံးေနၾကတာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး သံေ၀ဂျဖစ္ပ်က္ ဆင္ျခင္ရာက ခႏၶာဘက္ဉာဏ္လွည့္ၿပီး ၀ိပႆနာျဖစ္ပ်က္႐ႈပြားလုိက္တာ ေျခေဆးခုံေပၚမွာပဲ ရဟႏၲာ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။
    ျဖစ္ပ်က္ျမင္တဲ့ဉာဏ္နဲ႔ တစ္ရက္ အသက္ရွင္ရတာေတာင္ျမတ္တယ္ဆုိမွေတာ့ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး ျဖစ္ပ်က္ျမင္တဲ့ဉာဏ္နဲ႔ အသက္ရွင္ရရင္ ဘယ္ေလာက္မ်ား ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လုိက္မလဲ.....။

(၆)
    “မေသရာနိဗၺာန္ကုိ မျမင္သူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ မေသရာနိဗၺာန္ကုိ ျမင္သူရဲ႕ တစ္ရက္တာအသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္။ (ဗုဒၶ)

    “အုိနာေသေရး၊ ဒုကၡေဘးတုိ႔၊ ကင္းေ၀းရာအမွန္၊ ျမတ္နိဗၺာန္” ဆုိတဲ့အတုိင္း နိဗၺာန္ဆုိတာ အုိျခင္းကင္းတဲ့ဓာတ္၊ နာျခင္းကင္းတဲ့ဓာတ္၊ ေသျခင္းကင္းတဲ့ဓာတ္၊ ဆင္းရဲျခင္းကင္းတဲ့ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ လုိရင္းကေတာ့ ေသျခင္းကင္းတဲ့ဓာတ္ေပါ့။
    ေသျခင္းကင္းတယ္ဆုိတာ ရွင္ျခင္း ကင္းလုိ႔ပါ။ ရွင္ျခင္း ကင္းတယ္ဆုိတာလည္း ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ မရွိလုိ႔ပါ။ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာမရွိမွေတာ့ အုိစရာလည္း မလုိ၊ နာစရာလည္း မလုိ၊ ေသစရာလည္း မလုိ၊ ဆင္းရဲစရာလည္း မလုိေတာ့ပါဘူး။
    ေသတယ္ဆုိတာ လုိရင္းကေတာ့ ပ်က္တာပဲ။ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ခ်မ္းသာမွန္သမွ် အပ်က္မွာပဲ လမ္းဆုံးတဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာစစ္ခ်မ္းသာမွန္ မဟုတ္ပါဘူး။ ခ်မ္းသာတု ခ်မ္းသာမွားေတြပါ။
    ပ်က္ျခင္းကုိ မလုိခ်င္ရင္ ျဖစ္ျခင္းမရွိေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ေသျခင္းကုိ မလုိခ်င္ရင္ ရွင္ျခင္းမရွိေအာင္ အားထုတ္ရပါမယ္။ ပ်က္မွ၊ ေသမွ၊ ဒုကၡလုိ႔ ျမင္တာထက္ မပ်က္ခင္၊ မေသခင္ ျဖစ္ေန၊ ရွင္ေနရတာကုိက ဒုကၡပဲလုိ႔ ျမင္တာက မပ်က္ျခင္း၊ မေသျခင္းနဲ႔ ပုိၿပီးနီးစပ္ႏုိင္ပါတယ္။
    အခက္အခဲ၊ အၾကပ္အတည္းေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရလုိ႔ “ေသသြားတာပဲ ေအးတယ္” ဆုိတဲ့ ႏွလုံးသြင္းနဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သတ္ေသၿပီး ေအးရာေအးေၾကာင္း ရွာသြားၾကသူေတြရဲ႕ စိတ္ကူးခံစားခ်က္နဲ႔ ဆက္စပ္ေလ့လာၾကည့္ရင္ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ မျဖစ္၊ မရွိ၊ မရွင္သန္တာဟာ ဘယ္ေလာက္ခ်မ္းသာတယ္ဆုိတာ ခန္႔မွန္းသိႏုိင္ေလာက္ပါတယ္။ (မျဖစ္ျခင္းရဲ႕ သုခကုိ ေပၚလြင္ေအာင္သာ ဥပမာေပးတာပါ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သတ္ေသသူေတြ ဒုကၡၿငိမ္းသြားတယ္လုိ႔ မဆုိလုိပါဘူး။)
    ပ်က္တတ္တဲ့ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ လုံး၀မရွိေပမယ့္ ဘယ္ေတာ့မွ မပ်က္စီးဘဲ အစဥ္ထာ၀ရ တည္ၿမဲေနတဲ့ အၿငိမ္းဓာတ္တစ္မ်ဳိးေတာ့ နိဗၺာန္မွာ အထင္အရွားရွိပါတယ္။
    ရင္ေသြးသားငယ္ရဲ႕ ေသျခင္းတရားေၾကာင့္ စိတ္ေသာကေရာက္ေနရရွာတဲ့ ကိသာေဂါတမီဟာ ဗုဒၶ အဆုံးအမေၾကာင့္ မေသျခင္းတရားကုိ လက္၀ယ္ဆုိက္ဆုိက္ ရရွိလုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ သားငယ္ရဲ႕ ေသျခင္းအေပၚ စိတ္မပူပန္ေတာ့တဲ့အျပင္ မိမိကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ေသျခင္းကေနလည္း အၿပီးတုိင္ လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့ပါတယ္။

(၇)
    “ေလာကလြန္တရားျမတ္ကုိ မျမင္သူရဲ႕ အႏွစ္တစ္ရာ အသက္ရွင္ရျခင္းထက္ ေလာကလြန္တရားျမတ္ကုိ ျမင္သူရဲ႕ တစ္ရက္တာ အသက္ရွင္ရျခင္းက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိၿပီး ျမင့္ျမတ္ပါတယ္” (ဗုဒၶ)

    ေလာကကုိ လြန္ေျမာက္သြားတဲ့ ေလာကလြန္တရား (ေလာကုတၱရာတရား) ဆုိတာ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ကို ေျပာတာပါ။ မဂ္ေလးပါး၊ ဖုိလ္ေလးပါးနဲ႔ နိဗၺာန္ကလဲြရင္ က်န္တဲ့အရာအားလုံး ေလာကီေတြခ်ည္း၊ က်န္တဲ့တရားအားလုံး ေလာကီတရားေတြခ်ည္းပါပဲ။
    ဒါနကုသုိလ္၊ သီလကုသုိလ္၊ သမထကုသုိလ္၊ ၀ိပႆနာကုသုိလ္၊ ဒီကုသိုလ္အားလုံး ေလာကီကုသုိလ္ေတြခ်ည္းပါပဲ။ ပရိယတၱိအလုပ္၊ ပဋိပတၱိအလုပ္ေတြဟာလည္း ေလာကီအလုပ္ေတြခ်ည္းပါပဲ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ရဲ႕ သဗၺညဳတဉာဏ္သည္ပင္လွ်င္ ေလာကီဉာဏ္ပါပဲ။
    ေလာကုတၱရာတရားကုိ ရဖုိ႔ ေလာကီအလုပ္နဲ႔ပဲ ရင္းႏွီးရပါတယ္။ ဒါန၊ သီလ၊ သမထ .... စတဲ့ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြကုိ နိဗၺာန္ဦးတည္ခ်က္နဲ႔ တစ္ဖက္ကျပဳရင္း သတိပ႒ာန္၀ိပႆနာအလုပ္ကုိ တစ္ဖက္က ကုိယ္အမူအရာ ဘာပဲျပဳျပဳ - ျပဳေနစဥ္၊ စိတ္အေျခအေန ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ - ျဖစ္ေနစဥ္၊ ေနစဥ္တုိင္း ေနစဥ္တုိင္းမွာ သတိဉာဏ္ေရွ႕ထားၿပီး ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အားထုတ္သြားမယ္ဆုိရင္ ၀ိပႆနာဉာဏ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္တဲ့ေန႔ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ - ေလာကုတၱရာ တရားကုိ လက္၀ယ္မိမိ ရရွိလာပါလိမ့္မယ္။
    ေလာကီတရားထက္ အဆင့္ျမင့္တဲ့ ေလာကုတၱရာ တရားဆုိတာ ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္ ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္ေနၾကသူေတြနဲ႔ လုံး၀ မဆက္ဆံ၊ လုံး၀ မထုိက္တန္တဲ့ အထြတ္အျမတ္တရားျဖစ္ပါတယ္။
    ႏွာတစ္ေခ်၊ ေခ်ာင္းတစ္ဟန္႔ေတာင္ မျဖစ္ဖူးတဲ့ အရွင္ဗာကုလဟာ ခႏၶာကုိယ္အနာေရာဂါကင္းရွင္း႐ုံနဲ႔ ေက်နပ္မေနဘဲ စိတ္အနာေရာဂါ လုိ႔ေခၚတဲ့ ကိေလသာအနာေရာဂါပါ ကင္းရွင္းေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာအားလုံးရဲ႕ အထြတ္အျမတ္ျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကုိ ထာ၀ရ ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ ရသြားခဲ့ပါတယ္ ......။

    အႏွစ္တစ္ရာပတ္လုံး ျမင့္ျမတ္ေတာ္မူႏုိင္ၾကပါေစ။